به طور خلاصه، VoIP یا Voice Over IP، فناوری انتقال صدا روی بستر شبکه است که امکان برقراری تماس های تلفنی را روی بستر شبکه IP فراهم می آورد.

تا ۳۰ سنه قبل واژه ای به اسم اینترنت هستی نداشت و وابستگی محاوره ای فقط از راه شبکه عمومی تلفن (PSTN) شدنی بود. در ضمن ارسال داده به گزیده تر در فواصل بعید هزینه ی بسیاری به تعقیب داشت؛ ولی در طی چند سنه گذشته شاهد پدیده هایی جذاب بوده‌ایم؛ گسترش رایانه‌ های شخصی، فناوری‌ های جدید ارتباطی همچون تلفن های سلولی و بالاخره شبکه مفصل اینترنت.

نسل جدید ارتباطات از طریق چت و پست الکترونیکی برقرار شد و تجارت در سایه ی وب تولدی دوباره یافت. حال ما گواه انقلابی واقعی در دانشمند ارتباطات هستیم. کسان با به کارگیری کامپیوتر شخصی یا تلفن همراه و اینترنت به امور کاری خویش می پردازند و یا اغلب اوقات فراغت خود را در این دنیای بی بی گمان سپری می‌کنند. تبادل اطلاعات (تصویر، صدا و مستندات) را به راحتی انجام می‌ دهند و با استفاده از نرم افزارهای کاربردی از طریق اینترنت به تبادل نظر با یکدیگر می‌پردازند. همگی این مسایل، امروزه در سایه یک تکنولوژی اتمام می شود که گسترش روز افزونش تمامی ارتباطات را تحت الشعاع پیمان دیتا و آن تکنولوژی VoIP است.

ویپ VoIP چیست و چگونه شغل می‌کند؟
صوت یا صدای انسان سیگنالی آنالوگ است. پس در خاستگاه از یک مبدل سیگنال آنالوگ به دیجیتال، استفاده می شود. با توجه به اینکه صوت می‌ بایست جهت انتقال از راه شبکه IP به بسته‌ هایی از جنس داده تبدیل شوند، دیجیتال شدن سیگنال صوت باید اتمام پذیرد. همانطور که در شکل ذیل مشاهده می کنید در طی مراحل تبدیل آنالوگ به دیجیتال، کدک‌ ها نقش مهمی ایفا می‌کنند که برای اطلاع از شیوه کارکرد کدک‌ ها و گونه ها آنها می توانید به لینک زیر مراجعه کنید. جزییات را در شکل زیر می توانید نگریستن نمایید.

محاسبه پهنای باند لازم برای مکالمات VoIP
کدک در ویپ VoIP

در طرف روبرو پس از دریافت، عمل عکس انجام خواهد پذیرفت. سیگنال دیجیتال که از راه شبکه IP انتقال یافته، در مقصد و بدست یک تبدیل کننده از حالت سیگنال دیجیتال به آنالوگ تبدیل می شود.

دیکد کردن در ویپ VoIP

سیگنال دیجیتال زیاد ساده‌تر مهارشدنی است. فشرده سازی، مسیریابی، تبدیل آن به فرمتی پسندیده و ثابت در برابر نویز از مواردی است که مهار آن ها در حالت دیجیتال ساده تر سپریدن می پذیرد.

روند انتقال داده در VoIP

روند انتقال داده در شبکه ویپ

ارزان بودن به کارگیری شبکه ی داده جهت انتقال صوت، کاربرد بهینه از پهنای باند، توانایی ارسال با نرخ بیت های مختلف، امکان انتخاب کیفیت مکالمه و در نتیجه تعیین میزان خرج از طرف کاربر و اضافه نمودن سرویس های جدید از مزایای این فناوری می باشند. این فناوری به اتفاق با مزایای بسیاری که ارائه می دهد، با توجه به ماهیت شبکه های IP، ریسک های امنیتی نیز در پی دارد و استفاده از آن نباید بدون در عقیده گرفتن ملاحظات امنیتی انجام شود. در پیوستگی به شرح مزایای این تکنولوژی پرکاربرد می پردازیم.

مزایای ویپ (VoIP)
از نقطه نظرهای متفاوتی می نا به رسیدگی مزایای این تکنولوژی پرداخت که بالطبع تفریق هزینه های جاری، از جمله جذاب ترین خاصیت های این فناوری است که بعضی از انگیزه ها این امر عبارتند از:

۱. بی نیازی از سیم کشی مجزا

این فناوری از بستر شبکه برای ارتباطات تلفنی استفاده می کند که خرج ی کابل کشی مجزا را از میان می برد. هم چنین در صورت جابجایی محل کاربر، سایر دردسر سیم کشی به مکان جدید وجود نخواهد داشت.

۲. کنفرانس‌های صوتی و تصویری

سازمان هایی که برای سپریدن امور خود از برقراری کنفرانس ها در بستر VoIP استفاده می‌ نمایند، از هزینه های برقراری ارتباطات تلفنی با توجه به مسافت های کاربران (حتی در ابعاد بین المللی) ممانعت می کنند.

۳. یکی کردن دستگاه تلفن با کامپیوتر شخصی

همان طور که می دانید امروزه استفاده از نرم افزارهای تلفنی (SoftPhone) در سازمان‌ها و حتی سیستم های خانگی به چهره روزافزون در حال گسترش می باشد. به کارگیری این نرم افزارها جایگزینی برای IP-Phone به احصاییه میرود که تنها بیچارگی به Handset دارد. لذا بدین صورت می توانید از هزینه های موجود بکاهید.

۴. تماس کاربران خارج از سازمان به صورت رایگان به هر نقطه از دنیا

کاربران این سیستم از طریق اینترنت توانا به تماس با سازمان مورد نظر خود می‌باشند. این خاصیت برای کارکنانی که بیرون از پیرامون دفتر هستند، علاوه بر کسر هزینه ها موجب تسهیل تماس های تلفنی نیز می شود.

۵. اشاعه آسان

گسترش و اضافه کردن کاربر در این سیستم ها به سادگی اتمام پذیر است و برخلاف سیستم های پیشین نیاز به سیم کشی مجدد برای هر کاربر هستی ندارد.

۶. مدیریت متمرکز و آسان

مراکز تلفن مبتنی بر VoIP محیطی را تحت شبکه در گزین کردن کاربر قرار می دهند که از طریق آن می‌تواند تنظیمات را تغییر داده، کاربر اضافه کرده و یا گزارش گیری نماید. در ضمن از دیگر مزیت های ویپ می طاقت به موارد پایین اشاره کرد:

ترکیب کارکردهای صدا و دیتا
کاهش هزینه های مربوط به پشتیبانی و نگه داری به انگیزه ادغام شبکه دیتا و شبکه تلفنی
امکان ترکیب کردن محصولات تولید کنندگان مختلف (بدلیل به کارگیری استاندارها جهانی و عدم وابستگی به روش‌های پیاده سازی)
پویایی و ترقی روز افزون شبکه های ویپ
قابليت برنامه نويسی آسان تر و گسترش و در نتیجه یکپارچگی با سیستم های مختلف
پشتیبانی از كليه امكانات مخابراتی كنونی و حتی ارايه خدمات جديد، با هزينه‌ی بسيار پايين و آسانی اجرايی بالا
امکانات ویپ (VoIP)
برخی امکانات این سیستم جدید به شرح پایین می‌باشد:

۱. امکان ارائه عدد تلفن های درونی به شمار بالا

با پروا به ظرفیت سیستم تلفنی که راه اندازی شده است، می توانید شمار گوناگون درونی ها را داشته باشید.

۲. امکان گرفتن پیام صوتی (Voicemail)

با به کارگیری این سرویس، در چهره عدم امکان پاسخگویی کاربر، می نا برای او پیام گذاشت. کاربر در زمان دلخواه توانا به شنیدن این پیام بوده و امکان ارسال پیام به ایمیل وی نیز امکان پذیر خواهد بود.

۳. ضبط مکالمات

این امکان وجود دارد که همگی مکالماتی که در بستر ویپ در سیستم شما صورت می‌گیرد، ضبط شده و در سیستم شما اندوخته گردند.

۴. تلفن های نرم افزاری (SoftPhone)

با نصب تلفن‌های نرم افزاری امکان دسترسی به داخلی‌های کاربران از راه رایانه فراهم می‌باشد. با به کارگیری این ویژگی کاربرانی که بیرون از پیرامون سازمان هستند، امکان ارتباط با سازمان را کماکان خواهند داشت. در ضمن این امکان وجود دارد که از لپ تاپ یا موبایل به عنوان وسیله ارتباطی استفاده کرد.

۵. فکس یا Fax to Email

با استفاده از این ویژگی، قابلیت ارسال فکس های دریافتی به ایمیل وجود خواهد داشت. بدین صورت خدمت بزرگواری به محیط زیست و صرفه جویی در مصرف کاغذ خواهد شد. از سوی دیگر اندوخته شدن اسنادی از این قبیل در ایمیل، دسترس پذیری آن ها را بالا می برد.

۶. VoiceMail to Fax

همانطور که پیشتر نیز اشاره شده، این امکان نیز یکتا دیگر از قابلیت هایی است که تکنولوژی VoIP در اختیار می گذارد که البته ملزم به وجود امکانات شبکه ای جهت گسیل داشتن پیام های صوتی به ایمیل می باشد.

۷. Interactive Voice Response

این ویژگی (IVR) با تماس کاربران منوی صوتی را فراهم می کند تا برای اتصال به تقسیم مورد نظر عدد همان دسته را بر پایه پیامی که پخش می شود وارد کند. برای مثال در هنگام تماس با سازمانی که حائز تقسیم هایی از قبیل فروش، پشتیبانی، مالی و... است، نخست پیامی برای مخاطب توزیع می شود که برای وابستگی با هر تقسیم عدد ای اعلام می‌شود. سپس کاربر با برگزیدن شماره‌ها به دسته باره نظرش هدایت می شود.

۸. رسته انتظار

با استفاده از این ویژگی، در چهره اشغال بودن خط شما، تماس های مخاطبان شما از دست نرفته بلکه در رسته قرار دیتا می شوند الی به هنگام آزاد شدن شماره شما، تماس برپا شود.

۹. تنظیم ساعات اداری

این خاصیت هم یکتا از موارد کاربردی در پیاده سازی سیستم های تلفنی سازمان ها به آمار میرود که در سیستم های بر پایه VoIP به راحتی قابل سپریدن خواهد بود.

۱۰. گزارش گیری

این امکان هستی دارد که تمام تماس های کاربران به صورت گزارش در این سیستم ذخیره شود که در وارسی بر تماس ها و ارائه گزارش هایی که بیانگر نحوه پاسخگویی و تعداد تماس هاست، مفید می باشد.

محدودیت‌های ویپ (VoIP)
تکنولوژی VoIP حائز محدوديت های مختص به خود است كه در پیوستگی به بعضی از آن ها اشاره می گردد. مهمترين مسئله در وابستگی کيفيت صدا است. در دنيای واقعی شرايط به گونه‌ای‌ است که تضمین کیفیت بالای تماس ها، کاری مشکل و نیازمند درست شغل کردن عوامل مختلف است.

همانطور که پیشتر اشاره شد، تکنولوژی ویپ، ‌صوت را به داده ديجيتال تبديل و پس از قرار دادن در بسته های اطلاعاتی آن ها را از طريق شبکه IP، ارسال می نمايد. همانند ساير نوع‌های داده، بسته‌ های اطلاعاتی ممكن است با همان اولويتی كه ارسال شده اند به مقصد نرسند. سيستم دريافت كننده قادر به بازسازی مجدد بسته های اطلاعاتی صرف نظر از اولويت دريافت آن ها می باشد. ماهيت تبديل صوت به چهره بلادرنگ است و اين بدان معنی است كه در صورتی كه بسته های اطلاعاتی با اولويت ارسال در مقصد دريافت نشوند،‌ در زمان بازسازی مجدد دیتا (تبديل داده ديجيتال به صوت) سكوت را گواه خواهيم بود؛ برای غلبه بر این دشوار تمهیداتی از قبیل به کارگیری پروتکل‌ های RTCP ارائه شده است که مسایلی از این دست پیش نخواهد آمد. فشرده سازی و برگرداندن دیتا به حالت اوليه، سربار پردازشی مختص به خود را خواهد داشت. علاوه بر اين، فشرده سازی افت كيفيت صدا را به تعقیب خواهد داشت.